YOUR STORY IS OUR ADVENTURE

WAT DOET MOOJ MEDIA?

Naast het creëren van verhalen, bedenk

ik graag totaalconcepten. Als projectleider maak ik boeken,

tijdschriften, websites, video- en

multimedia-producties met een team van enthousiaste avonturiers. Ga je mee op avontuur? Kijk gerust eerst naar mijn eerdere werk.

Spiderman versus Maya de Bij: een analyse van geweld in één uur kindertelevisie

‘Haaaaa … tsjak!’ Met zwiepende armen en benen komt mijn jongste zoon op me af. ‘Jij bent het monster en ik maak je dood! Wrrrrraaaaagh!’ De actie gaat gepaard met luide geluiden. Vast Disney XD gekeken met zijn zussen, denk ik. De tekenfilms op die zender zijn, uitzonderingen daargelaten, in mijn ogen alleen al door de tekenstijl voer voor agressie. De enorme monsterrobotten die verslagen moeten worden, zijn een inspiratie voor kleuterzoon. Het liefst kijk ik met hem naar Nederland 3. Dat daar minder geweld vertoond wordt, is een aanname.

30 november 2012

Laat een reactie achter

WIE IS MONIQUE | MOOJ MEDIA?

Ik heb een

passie voor verhalen en neem een lezer, luisteraar of

kijker graag mee naar een andere wereld. Vertrekpunt is mijn eigen fantasie of jouw verhaal. Ik luister en

maak een vertaling.

De opdracht om voor het vak Cultuuruitingen van de Jeugd een uur lang naar kindertelevisie te kijken en een analyse te maken van het fysieke en verbale geweld in die programma’s komt dus gelegen. Nu kan ik voor eens en altijd aantonen dat de commerciële zender slecht is voor de kinderziel. Hoewel het laatste wellicht lichtelijk overdreven is, zijn veel deskundigen ervan overtuigd dat geweld in media-uitingen zoals film, televisie en games het risico van agressief gedrag vergroot. Tenminste onder bepaalde omstandigheden.

Uit diverse studies is gebleken dat de context van het geweld een grote rol speelt (Koolstra en Van Wageningen, 2003). Koolstra en Van Wageningen noemen een aantal voorbeelden van risicoverhogende contexten, te weten: realistisch afgebeeld geweld, gerechtvaardigd geweld, geweld waarvan de pijnlijke gevolgen niet in beeld komen en geweld toegepast door de held. Het risico op agressief gedrag wordt verlaagd als het geweld wordt bestraft en als te zien is dat de slachtoffer pijn heeft door de geweldsactie.

AFSPRAAK MAKEN?

monique@mooj-media.nl / 06-

42523015

Media-inhoudsanalyses toonden aan dat niet-fysiek geweld in mediaprogramma’s drie keer zo vaak voorkomt dan fysiek geweld, tenminste in drama voor volwassenen. Opvallend is verder dat in programma’s voor kinderen meer geweld werd getoond dan in programma’s voor volwassenen. Deze uitkomst gold voor Amerikaans, maar ook voor Nederlands onderzoek. In 1987 deden Wiegman, Vries en Gutteling een inhoudsanalyse met betrekking tot tv-geweld, waaruit bleek dat in kinderprogramma’s 18 gewelddadige acties per uur werden vertoond. Tekenfilms waren het meest gewelddadig met 80 acties per uur. Koolstra en Van Wageningen vragen zich echter af of er daarmee ook meer schadelijk geweld wordt getoond, ‘omdat het geweld in tekenfilms onrealistisch is, zich veelal in een humoristische context voltrekt en daarom – hoewel nauwelijks onderzocht – hoogstwaarschijnlijk niet leidt tot risicovolle imitatie.’

Voor deze opdracht maak ik een vergelijking tussen de tv-serie The Ultimate Spiderman dat op Disney XD wordt uitgezonden en Maya de Bij en Angelina Ballerina die op Nederland 3 worden uitgezonden. Series voor een verschillende doelgroep en van een andere zender, maar die beiden bekeken zouden worden door onze zoon, als hij de kans kreeg.

Tijdens dat uurtje kindertelevisie kijken heb ik maar liefst 23 ‘gewelddadige’ acties per uur geturfd, zes acties meer dan Wiegman, Vries & Gutteling vijftien jaar geleden. Hun aanname dat Nederlandse kinderen meer geweld op televisie zien door de komst van Amerikaanse tekenfilms, kan dus kloppen. Temeer daar 19 van de acties afkomstig waren uit The Ultimate Spiderman. Maya de Bij en Angelina Ballerina waren elk goed voor twee geweldsacties. Bij Angelina Ballerina ging het om schade aan eigendom, waarbij ik het laten ontsnappen van een vogeltje gemakshalve laat vallen. Maya de Bij viel van een blad, wat als een ongeluk valt te beschouwen en ze gooide een tor van een noot. Intentioneel, maar zonder merkbare pijn van de tor. De beide series waren ook heel rustig, er werd tijd genomen om een situatie uit te leggen.

Het ‘geweld’ in de series op Nederland 3 is dus vrij onschuldig, in tegenstelling tot The Ultimate Spiderman. Deze serie speelt zich grotendeels in h et donker af en de acties wisselen zich heel snel af. Het geweld varieert van ernstige fysieke aanvallen, hoewel er niemand gedood wordt, tot intimidatie en vijandige opmerkingen. Waar het geweld – slaan, schoppen – resulteert in het omhooggooien en het door een raam heen slingeren van een slachtoffer, heb ik het geschaard onder ernstig fysiek geweld. In de aflevering van een half uur die ik zag, kwamen ernstige fysieke aanvallen voor (4x), kleine fysieke aanvallen (5x), schade aan eigendommen (3x), intimidatie (3x), misleiding (1x) en vijandige opmerkingen (2x). In tegenstelling tot het Amerikaanse onderzoek, waar drie keer zoveel niet-fysiek geweld voor kwam dan fysiek geweld, is in Spiderman bijna sprake van het omgekeerde: tweederde van het geweld is fysiek tegenover eenderde verbaal geweld.

Zowel de schurk als de helden (Spiderman werkt in een team) maken zich schuldig aan geweld. De vijandige opmerkingen komen van het team. Ook wordt er geweld op elkaar gebruikt, door ‘grapjes’ die onderling worden uitgehaald. Opvallend is dat de slechterik enorm groot en zwart is en een zware stem heeft als van een monster. Het geweld wordt nergens realistisch daar het om een getekende film gaat. Ook is het zichtbaar dat een slachtoffer pijn heeft. Tijdens het gevecht wordt heel wat afgekreund en de slachtoffers komen soms zelfs in het ziekenhuis terecht.

Concluderend valt uit deze kleine steekproef te zeggen dat tekenfilms op commerciële zenders als Disney XD meer geweld vertonen dan op Nederland 3. Maar omdat de doelgroep van Spiderman een andere is dan die van Maya de bij, is het ook logisch dat er een andere maatstaf geldt. Toch weet ik uit ervaring dat jonge kinderen de neiging hebben om met hun oudere broers of zussen mee te kijken. Nederland 3 houdt daar bij de productie en programmakeuze wellicht wat meer rekening mee, zoals ook Koolstra en Van Wageningen in hun onderzoek al aangeven. Maar omdat The Ultimate Spiderman toch een aantal risicoverlagende elementen bevat, het is onrealistisch, het geweld wordt (deels) bestraft en de pijn van het slachtoffer wordt in beeld gebracht – zal ik minder geneigd zijn om mijn zoon (als hij wat ouder is) te verbieden ernaar te kijken. Al zal ik het nog steeds niet aanmoedigen.

————————————————————————————————————————

Literatuurlijst

Angelina Ballerina, Nederland 3, bekeken op 26 november 2012 (12:50-13:00)

Koolstra, C. & Van Wageningen, E. (2003), Fysiek en verbaal geweld in een kwart eeuw

Nederlandse bioscoopfilms voor kinderen. In: Tijdschrift voor Communicatiewetenschap, jg 31, nr. 5

Maya de Bij, Nederland 3, bekeken op 26 november 2012 (12:30-12:50)

The Ultimate Spiderman, Disney XD, bekeken op 26 november (12:02-12:28)

Tags: